Belgische wijnen met een rijke traditie!

Wist je dat België, naast bier, chocolade en frietjes, ook een rijke traditie kent als wijnland? Maar liefst 237 erkende wijnboeren bewerkten in 2021 695 ha wijngaarden. De laatste jaren produceren zij in ons land ongeveer twee miljoen liter wijn per jaar. Dat zijn indrukwekkende cijfers. We blikken dan ook graag terug op de geschiedenis van de Belgische wijn.

De eerste wijnen van de Romeinen

Er bestaan geen echte bewijzen voor, toch wijst het erop dat de geschiedenis van de Belgische wijn start bij de Romeinen. Tot 476 na Christus heersten zij over een groot deel van Europa. Tijdens hun veroveringstochten verspreidden ze druivenranken. De eerste wijn bleek een lichte wijn, aangelengd met kruiden, honing en hars. De Romeinen noemden het ‘acetum’, wat doet denken aan azijn. De wijn was niet echt lekker. De belangrijke mensen kregen de beste wijnen, de overschotjes van ‘verzuurd druivensap’ waren voor de soldaten.

Wijn als medicijn

We springen meteen naar de negende eeuw, waar Karel De Grote een belangrijke rol speelde. Er werden kloosters en abdijen gebouwd, waar volop wijn gebruikt werd tijdens de religieuze diensten. Een archief van de Universiteit van Gent vermeldt een wijndomein in de negende eeuw aan de Sint-Pietersabdij. Een wijngaard bij een klooster had niets met verkoop van drank te maken. In hun apotheek experimenteerden geestelijken met alcohol en kruiden voor het maken van medicijnen. Daardoor vestigden mensen zich meer en meer rond abdijen omdat ze er alcoholische dranken vonden die hielpen tegen ziektes.

Belgische wijn naar Champagne

In de elfde en twaalfde eeuw was het de adel die de wijnbouw ontdekte. Ze plantten wijngaarden en exporteerden wijn, onder meer naar Champagne in Frankrijk omdat de plaatselijke productie er onvoldoende bleek. Wijnbouwers werden erkend als gilde, wat veel zegt over het belang van de wijnbouw. Vanuit de lage landen, want België bestond nog niet, voerde de adel de wijn uit. Veel grootgrondbezitters hadden een eigen wijngaard, hetgeen werd beschouwd als een mooie bruidsschat.

Oorlog en ijstijd

Aan het einde van de zestiende eeuw verdween de wijnbouw omwille van de vele oorlogen. Mensen hadden veel hout nodig en rooiden de wijnranken. Bovendien kenden ze toen een korte ijstijd: verschillende jaren met lange en extreem koude winters. Van november tot april kwam de gemiddelde temperatuur niet boven 9°C. Het was op veel plaatsen te lang te koud, te donker en te nat om wijn te verbouwen. De zuiderse landen importeerden later wijn van elkaar en de Belgische wijnbouw viel stil.

Verbod op wijnbouw

Het ging van kwaad naar erger met de wijnbouw in onze contreien. In de zeventiende eeuw ontdekten brouwers dat je bier door de toevoeging van hop beter kon bewaren dan wijn. Daarenboven verbood Napoleon aan het begin van de negentiende eeuw de wijnbouw in onze contreien. En tijdens WOI verwoestten de Duitsers de laatste wijnranken rond Luik. Kort na het ontstaan van België, in 1833, testten ze op een heuvel of wijnbouw haalbaar was. De wereldoorlogen gooiden roet in het eten. De laatste professionele wijngaard in Hoei, Clos Bois Marie, overleefde het Ardennen-offensief in 1945 niet.

Pioniers in 1962

We gaven niet op. 1962 is een belangrijk jaar voor de Belgische wijnen. Charles Legot blies de wijngaard van Hoei nieuw leven in. In Borgloon startte Jean Bellefroid met het aanplanten van 200 stokken druiven Müller-Thurgau. Ook Jos Boyen en Maurice Fol behoren tot de pioniers van de Belgische wijnbouw. Vervolgens doken er wijngaarden op in Haspengouw, Hageland en Wallonië.

Een oliecrisis die leidt tot meer wijn

1970. Het jaar waarin ons land een oliecrisis kende met zware gevolgen voor de fruitteelt. Wijnhandelaar Jos Daems, vader van politicus Rik Daems, was destijds minister van Landbouw en speelde in op de vraag naar het telen van andere fruitsoorten in ons land. Dit zette de professionalisering van de wijnbouw in gang. In 1997 kwam België op de officiële lijst van wijn producerende landen. Meer en meer wijnbouwers volgen een degelijke opleiding en investeren in moderne apparatuur. Het veranderende klimaat zorgt er ook voor dat de Belgische wijnbouw de laatste decennia in een stroomversnelling kwam. Wijnbouw is één van de weinige landbouwactiviteiten die voordeel halen uit de opwarming van de aarde.